آمبودزمان ها ابزارهای حیاتی در تقویت اعتماد عمومی

به گزارش خبرگزاری مهر، کاظم غریب آبادی معاون امور حقوقی و بین المللی وزارت امور خارجه در اجلاس اتحادیه آمبودزمان های کشورهای اسلامی که امروز (سه شنبه) در تهران برگزار شد، تصریح کرد: تقویت آمبودزمان ها و دیگر نهادهای مشابه، نه تنها می تواند به بهبود حکمرانی و دفاع از حقوق بشر کمک کند، بلکه به تحقق اهداف توسعه پایدار در کشورهای اسلامی نیز می انجامد.

وی در ادامه تاکید کرد: جمهوری اسلامی ایران با تمام توان در این راستا آماده همکاری با دیگر کشورهای اسلامی است.

متن کامل سخنرانی غریب آبادی در این نشست بدین شرح است:

ریاست قوه قضائیه، جناب رئیس، نمایندگان محترم کشورهای اسلامی؛

خوشامدگویی صمیمانه خود را به همه شما فرهیختگان و پیشگامان عدالت و شفافیت در جهان اسلام اعلام می کنم. حضور شما در چهارمین اجلاس مجمع عمومی آمبودزمان های کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی، نمادی از عزم مشترک ما برای تحقق حکمرانی عادلانه، وحدت اسلامی و دفاع از حقوق مظلومان است. همچنین، مایلم از میزبانی و تلاش های بی وقفه دست اندرکاران این اجلاس تشکر و قدردانی کنم و امید دارم که بحث های امروز و هم فکری های صورت گرفته، زمینه ساز پیشرفت های شایسته در راستای تقویت نهادهای نظارتی و آمبودزمان ها در کشورهای اسلامی باشد.

آمبودزمان ها، به عنوان نهادهای مستقل نظارتی، نقشی بی بدیل در تضمین رعایت حقوق بشر، جلوگیری از فساد، و ایجاد شفافیت در فعالیت های دولتی دارند. این نهادها، که از قدرت های اجرایی مستقل عمل می کنند، می توانند به طور مؤثر در کشف ناهنجاری ها، رسیدگی به شکایات مردم، و جلب پاسخگویی از سوی مقامات دولتی نقش آفرینی کنند. در جهان اسلام، که پیوندهای عمیق تری میان دین و دولت وجود دارد، آمبودزمان ها می توانند به طور خاص در ترویج اخلاق اسلامی، تحقق عدالت اجتماعی، و دفاع از حقوق بشر مؤثر باشند.

نهادهای آمبودزمان به عنوان بازوی نظارتی مستقل، نقشی محوری در تحقق حکمرانی خوب، پاسخگویی دولتها ، و صیانت از حقوق شهروندان ایفا می کنند. در شرایطی که جهان شاهد چالش های پیچیده ای از جمله نابرابری، تبعیض، و نقض حقوق بشر است، با تقویت این نهادها، می توان فضایی برای پاسخگویی، شفافیت و مبارزه با فساد و ارتقای عدالت و برابری، اعتماد عمومی و حاکمیت قانون ایجاد کنیم تا عدالت نه تنها در سطح ملی، بلکه در گستره جهان اسلام نهادینه شود.

جمهوری اسلامی ایران همواره بر ارزش های مشترک اسلامی تأکید داشته و دارد. بر اساس اصول اسلامی، عدالت و رعایت حقوق انسان ها باید به عنوان اصول بنیادین در نظام های حکومتی مورد احترام قرار گیرد. دیپلماسی اسلامی ما بر این باور استوار است که برقراری عدالت یک مسئولیت اساسی است. در این راستا، ما معتقدیم که ایجاد و تقویت نهادهای نظارتی، نظیر آمبودزمان ها، به عنوان یکی از ابزارهای اصلی تحقق عدالت، به ویژه در جوامع اسلامی، اهمیت فراوان دارد.

آمبودزمان ها در کشورهای اسلامی باید هم افزایی کنند و تجربیات خود را با یکدیگر به اشتراک بگذارند. ما در جمهوری اسلامی ایران آماده هستیم تا از تجربیات و دستاوردهای موفق خود در زمینه تقویت نهادهای نظارتی و حمایت از حقوق شهروندی را با سایر کشورهای اسلامی به اشتراک بگذاریم. همکاری های دوجانبه و چندجانبه در این زمینه می تواند به بهبود کیفیت خدمات دولتی و تقویت پاسخگویی در برابر مردم کمک شایانی کند. ایجاد شبکه ای از آمبودزمان های کشورهای اسلامی، با هدف تسهیل تبادل اطلاعات، به ویژه در زمینه مبارزه با فساد و نقض حقوق بشر، می تواند به توسعه پایدار در کشورهای اسلامی کمک کند.

امروز، کشورهای اسلامی با چالش های متعددی مواجه هستند. در چنین شرایطی، آمبودزمان ها می توانند به عنوان نهادهایی مستقل و بی طرف، در برطرف کردن شکایات و مشکلات مردم، نظارت بر عملکرد نهادهای دولتی، و حفظ حقوق بشر نقش بسزایی ایفا کنند.

در دنیای امروز که شفافیت و پاسخگویی، به ویژه در امور دولتی، جز ملزومات توسعه پایدار است، آمبودزمان ها می توانند به عنوان ابزارهای حیاتی در تقویت اعتماد عمومی عمل کنند. این نهادها قادرند با برقراری کانال های ارتباطی بین مردم و نهادهای دولتی، از سوءاستفاده های احتمالی جلوگیری کنند و در عین حال، موجب افزایش مشارکت عمومی در فرآیندهای سیاسی و اجتماعی شوند.

اجلاس امروز، فرصت مغتنمی است تا همگان در کنار یکدیگر به دنبال راهکارهای نوین برای تقویت نهادهای نظارتی در کشورهای اسلامی باشیم. تقویت آمبودزمان ها و دیگر نهادهای مشابه، نه تنها می تواند به بهبود حکمرانی و دفاع از حقوق بشر کمک کند، بلکه به تحقق اهداف توسعه پایدار در کشورهای اسلامی نیز می انجامد. جمهوری اسلامی ایران با تمام توان در این راستا آماده همکاری با دیگر کشورهای اسلامی است.

جمهوری اسلامی ایران همواره بر اهمیت عدالت محوری و حقوق بشر مبتنی بر ارزش های دینی و فرهنگی تأکید داشته و دارد. ما معتقدیم که نهادهای آمبودزمان می توانند با تکیه بر اصول اسلامی همچون انصاف، مساوات، و امانتداری، سازوکارهای مؤثری برای پیشگیری از فساد و تضمین حقوق آحاد جامعه ایجاد کنند. در این راستا، پیشنهاداتی را برای تقویت همکاری ها به شرح زیر ارائه می کنم:

- تدوین سند راهبردی به منظور ایجاد چارچوبی برای همکاری های عملیاتی بین نهادهای آمبودزمان کشورهای عضو به ویژه در حوزه های مبارزه با فساد، و نظارت بر اجرای قوانین و مقررات؛

- ظرفیت سازی و آموزش از طریق برگزاری دوره های مشترک آموزشی و کارگاه های تخصصی برای ارتقای توانمندی نهادهای آمبودزمانی کشورهای عضو؛

- ترویج گفتمان حقوقی اسلامی از طریق تبادل تجربیات در زمینه تطبیق سازوکارهای نظارتی با موازین اسلامی و مقابله با چالش های مشترک.

امروز، بیش از هر زمان دیگری، وحدت جهان اسلام یک ضرورت است. ما باید از ظرفیت نهادهای آمبودزمان برای هماهنگی هرچه بیشتر بین کشورهای اسلامی استفاده کنیم تا در برابر چالش های مشترک، واکنشی یکپارچه و منسجم داشته باشیم.

عصر فن آوری های نوظهور و دیجیتال، فرصتی برای دسترسی عادلانه تر مردم به خدمات نظارتی می باشد. بر این اساس، راه اندازی سامانه های شکایت آنلاین برای افزایش مشارکت مردمی و استفاده از هوش مصنوعی برای شناسایی سریع تر موارد فساد را پیشنهاد می کنم.

مهمانان ارجمند، این اجلاس نمی تواند جنایات وحشیانه رژیم صهیونیستی، بویژه در فلسطین و لبنان، را نادیده بگیرد، لذا ما کشتار غیرنظامیان، ارتکاب نسل کشی، جنایات جنگی، جنایت علیه بشریت و نسل زدایی توسط رژیم اشغالگر صهیونیستی را محکوم می کنیم و از جامعه بین المللی می خواهیم تا عاملان این جنایات را به دست عدالت بسپرند.

در پایان، اجازه بدهید به آیه ای از قرآن کریم اشاره کنم که می فرماید: إِنَّ اللَّهَ یَأْمُرُ بالْعَدْلِ وَالْإِحْسَانِ » (سوره نحل : 90). عدالت و احسان، دو اصل کلیدی در تعاملات انسانی و حکمرانی هستند، و این اجلاس فرصتی است تا با همفکری، گام های عملی برای تحقق این آرمان ها برداریم.